Sosyal medya platformu Twitter’da bulunan “Sakalar İskitler(Gizlenen Eski Anadolu Halkı)” isimli hesaptan yapılan paylaşımlarda genç cumhuriyetin ve Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘dine düşman olduğu’ dair tezleri doküman paylaşarak çürüttü. Gazeteci müellif Soner Yalçın’ın son kitabı ‘Tağut’ta da dine dair hakikat bilinen yanlışlar anlatılmıştı.
Hesaptan yapılan paylaşımlarda, “Atatürk, Kuran-ı Kerim’i ve din kitaplarını yasaklamak bir tarafa, hem askerler için hem köylüler için ayrı ayrı din kitabı hazırlatmıştır. Köylerde her meskende kesinlikle bir Kur’an-ı Kerim ve din kitabı bulundurulması için resmî adımlar atmıştır. Okullarda din ve Kuran-ı Kerim dersleri okutulmuştur” denildi.
Hesaptan yapılan paylaşımlarda şu sözler kullanıldı:
” 1-ASKERE DİN KİTABI
26 Mart 1925’te Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak, Diyanet İşleri Başkanlığından askerlerin İslam dinini öğrenmeleri için kışlaların uygun yerlerine asılmak gayesiyle ayet-i kerime ve hadis-i şerif yazılı levhalar hazırlanıp gönderilmesini ve askerlere okutulmak üzere bir din kitabı hazırlanmasını istemiştir. Bunun üzerine Diyanet İşleri Lider Yardımcısı Ahmet Hamdi Akseki tarafından görmüş olduğunuz Askere Din Dersleri kitabı hazırlanmış ve silah altındaki tüm askerlere okutulmaya başlamıştır.
2- KÖYLÜ DİN DERSLERİ KİTABI
1928 yılında köylümüzün İslam dinini layıkıyla öğrenmesi için yeniden Ahmet Hamdi Akseki tarafından Köylüye Din Dersleri isimli bir kitap yazılmıştır. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından bu kitabın köylülere ulaştırılmasının sağlanması için müftülüklere talimat verilmiştir.
3- HER MESKENDE KUR’AN-I KERİM BULUNDURULACAK
Atatürk Türkiye’si, Kur’an-ı Kerim’in mümkün olduğu kadar çok şahsa öğretilmesini hedeflemiştir. Diyanet İşleri Başkanı Rıfat Börekçi 8 Şubat 1938 tarihinde yazdığı bir yazıyla her konutta bir Kur’an-ı Kerim ve bir din kitabı bulunması ve okunmasının sağlanması konusunda vilayet müftülüklerini uyarmıştır.
4- KUR’AN KURSUNA GİDEN ÖĞRENCİLERİN SAYISI ARTIRILACAK
Diyanet İşleri Başkanı Rıfat Börekçi 27 Nisan 1938 tarihli bir öbür yazıda Konya’da Kur’an öğretimine ilişkin üç aylık cetvelde yalnızca 13-14 öğrenciye eğitim verildiğini belirterek bu sayının artırılmasını istemiştir.
5- OKULLARDA DİN VE KUR’AN-I KERİM DERSLERİ VERİLECEK!
Asker ve köylünün din öğrenmesini isteyen Atatürk, okullardaki din eğitimini de elbette unutmamıştı. Medreseler kapatıldığı için Cumhuriyet’in birinci yıllarında din eğitiminin verileceği yerlerin mektepler olması gerektiği; ‘Her fert, dinini, diyanetini, imanını öğrenmek için bir yere muhtaçtır. Orası da mekteptir’ biçimindeki sözlerle vurgulanmıştı.
Millî Eğitim Bakanlığının 1924 Yılı Müfredat Programı çocuklara İslam dinini sevdirme prensibiyle hazırlanmıştır. İlkokullarda haftada iki saat mecburî Kur’an-ı Kerim ve din dersleri okutulmaktadır. Müfredata nazaran 2. sınıflara Kur’an-ı Kerim elifbası gösterilecek ve amme cüzüne devam edilecektir. Öğretmen bu derslerde Hazreti Peygamber’in hayatını anlatacak ve çocukların kalbinde İslam muhabbetini başlatacaktır. 3. sınıfta ki din dersleri de Kur’an-ı Kerim öğretimine ayrılacak, uygun vakitlerde Hazreti Peygamber ve Ashab-ı Kiram’dan menkıbeler anlatılacaktır. 4. sınıfta, Kur’an-ı Kerim tilavetine devam edilecek, öğretmen İslam’ın şartlarını anlatacak, Hazreti Fahr-i Âlem ile öbür peygamberlerin menkıbelerini anlatacaktır. Namaz müddetleri, abdestin nasıl alınacağı ve nasıl namaz kılınacağı da 4. sınıfta öğretilecektir. 5. sınıfta Kur’an-ı Kerim öğretimine devam edilecek, öğrencilerin abdest ve namaz konusundaki bilgileri destek edilecek, oruç ve hac ibadetleri öğretilecektir.
Bakanlık, 1924 yılında ilkokul kitaplarını incelemek üzere bir kurul kurdu. Komite, incelemelerini tamamladıktan sonra yeni devir ders kitaplarının yazılması konusunda kimi konular belirledi. Raporlarda genel manada kitapların yabancı kelimeler-den temizlenerek ulusallaştırılmasına, ezbere dayalı olmaktan çok uygulamaya dönük olmasına, çocukların düzeylerine uygun bir lisanla yazılmasına ve ulusal hisleri uyandıracak nitelikle olması gerektiğine dikkat çekilmişti. Bu kurallara uygun olarak hazırlanan kitaplar, Ulusal Talim ve Terbiye Dairesinin onayından geçtikten sonra okullarda okutuluyordu.
Millî Talim ve Terbiye Heyeti tarafından çıkarılan neşriyat bülteni, Türkiye’de yayınlanan kitap, gazete ve mecmuaların resmî kayıtlarını ihtiva etmektedir. Bu kayıtlar incelendiğinde 1928-1931 yılları ortasında ilkokullarda okutulan 4 farklı müellife ilişkin toplam 11 din dersi kitabı göze çarpmaktadır. Bunlardan kimilerine kısaca değinmekte yarar var.
6- TÜRK ÇOCUĞUNUN DİN KİTABI
1927 yılında çocuklarımızın dinin temellerini öğrenmesi gayesiyle hazırlanmıştır. Birinci Türk yayıncılardan olan, Hilmi Matbaasının sahibi Tüccarzade İbrahim Hilmi’ye bastırılan kitapta besmele, cami, ezan, Peygamber Efendimiz’e yönelik bilgiler üzere İslam dininin temel asılları sade bir biçimde çocuklara sunulmuştur. Ulusal Talim ve Terbiye Dairesinin 15.08.1927 tarihli ve 1 numaralı; 15.09.1927 tarihli ve 154 numaralı ve 8.12.1927 tarihli ve 204 numaralı kararlarıyla ilkokulların 3, 4, ve 5. sınıflarında okutulmaları uygun görülmüştür. 1929’da yeni harflerle tekrar baskıya giren kitapta cami şu sözlerle anlatılmıştır: “Göğe gerçek uzanan beyaz minareleriyle yuvarlak kubbeleriyle mescitler gözümüze ne güzel görünür. Güya bâtın bir his bizi sürekli içeriye gerçek çekmek ister”
7- CUMHURİYET ÇOCUĞUNUN DİN DERSLERİ
İlk baskısını 1927’de yapan kitap, Muallim Abdülbaki tarafından yazılmıştır. Kitabın 3. sınıflar için olanı İkdam Matbaasında, 4. sınıflar için olanı Ahmed Kamil ve Şeriki Matbaasında, 5. sınıflar için olanı İlhami Fevzi Matbaasında basılmıştır. 1926 İlkokul Din Dersler Müfredatı ‘Çocuklarda Cenâb-ı Hakk’a karşı şükran ve muhabbet hisleri uyandırmak, onlara İs-lam dinini sevdirmek’ gayesi gütmekteydi. Bu maksada uygun olarak hazırlanan Cumhuriyet Çocuğunun Din Dersleri kitabında Allah, Peygamber ve Ehl-i Beyt sevgisi üzerinde durulmuş, dinin inananların birlik ve beraberliğini sağladığına vurgu yapılmıştır.
‘Bizi dünyaya getirmiş, bize birçok nimetler vermiş. Bizi kalbimizin içinden, aklımızdan hep hayra, doğruluğa sevk ediyor. Bu türlü büyük bir Allah hiç sevilmez mi?’
‘Akla, medeniyete en uygun bir din olan Müslümanlığı bize öğreten Peygamberimizi çok severiz’
‘Camilerde toplanan, bayramlarda birbirinin bayramını kutla-yan insanların hisleri, inandıkları şeyler, daima birdir. Bunları birleştiren, Müslümanlıktır’
8- CUMHURİYET MEKTEPLERİNDE DİN DERSLERİ
İlk baskısı 1929 yılında Türk Neşriyat Yurdu tarafından yapılan kitap, M. Ali İstek tarafından yazılmıştır. Ulusal Talim ve Terbiye Dairesinin 7.8.1928 tarihli ve 145 numaralı kararıyla ilkokullarda ders kitabı olarak kabul edilmiştir. İlkokulların 3, 4, ve 5. sınıflarında okutulan kitap, 1930 ve 1949 yıllarında tekrar baskıya girmiştir.
9- İSLAM DİNİ VE KÖY MEKTEPLERİ İÇİN DİNİMİZ
İlk baskısını 1927 yılında yapan bu kitap, İstanbul Darülfünûn İlahiyat Fakültesi İslam Mezhepleri öğretim görevlilerinden Yusuf Ziya Efendi tarafından hazırlanmıştır. 1927’de Amedi Matbaası tarafından basılan kitabın Ulusal Talim ve Terbiye Dairesinin 13.08.1927 tarihli ve 120 numaralı; 24.08.1927 tarihli ve 143 numaralı kararlarıyla ilkokulların 3, 4, ve 5. sınıflarında okutulması uygun görülmüştür. Kitap daha sonraki yıllarda, Sebat Matbaası ve Kanaat Kütüphanesi tarafından da neşredilmiştir.
10- İBADET ETMEYİ KOLAYLAŞTIRAN ATATÜRK VE İNÖNÜ
Atatürk’ün ibadet etmeyi yasakladığına dair değil doküman, en ufak bir emare bile yoktur. Tam aksine Atatürk, Türk milletinin rahatça ibadet etmesi için baş yormuş, bu noktada değerli adımlar atmıştır. Laiklik prensibi aslında bütünüyle bireyin rahat ibadet edebilmesini teminat altına almaktadır. Buradan bile Atatürk’ün ibadet aksisi olmadığını anlayabiliriz. Lakin biz Atatürk’ün ibadeti yasaklamadığına, hatta halkın ibadet etmesini kolaylaştıracak tahliller düşündüğüne dair somut örnekler de vereceğiz. 1929 yılından itibaren Çankaya Köşkü İkinci Kâtibi olarak Atatürk’ün hizmetinde bulunan Zühtü Uray anlatıyor:
“Aksaraylı Hafız Yaşar isminde bir hafızı vardı. Vakit zaman onu çağırır, Kur’an okutur, mevlid okuturdu. Mescitlerde namazda secdeye baş konan yerleri ayak basılan yerlerden ayırıp pak kalması için tertipler hazırlamıştı. Bu gayretleri dine de ne kadar ehemmiyet ve kutsiyet verdiğini gösterir”
Zühtü Uray’dan bu bilgileri aldıktan sonra, Atatürk’ün mescitlerde secde yerlerinin pak tutulması için hazırladığı tertiplerin neler olabileceği konusunda bir arşiv araştırması yaptım. Atatürk, mescitlerin paklığı sıkıntısını Diyanet İşleri Başkanlığıyla görüşmüş, vilayet ve ilçe müftülüklerinin mescitlerin secde yerlerinin paklığına dikkat edilmesi konusunda uyarılmasını sağlamıştı. Dahası var.
Diyanet İşleri’nin mescitlerin paklığı konusundaki hassasiyeti Atatürk’ün vefatından sonra da devam etmişti. Görmüş olduğunuz doküman 1947 yılına, İsmet İnönü’nün cumhurbaşkanı olduğu periyoda ilişkin. 3 Aralık 1947 tarihli belgede Diyanet İşleri Başkanı Ahmet Hamdi Akseki’nin mescitlerin ve secde mahallerinin yanısıra imamların sarık ve cübbelerinin temizliğinin dinî ve zorunlu bir kaide olduğu konusunda Müftülükleri uyardığını görüyoruz”