Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) tarafından ‘Kentsel Dönüşüm ve Sürdürülebilir Kentler Konferansı’ düzenlendi. MTSO Konferans Salonu’nda düzenlenen panelde alanında uzman konuşmacılar, konuklara sunum yaptı. Konferansta konuşan Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Mersin’in yapılaşma alanlarının çok makus olduğunu söyledi.
Deprem yıkımlarının yüzde 65’inin nedeninin yerden gelen meseleler olduğunu kaydeden Prof. Dr. Ercan, şöyle konuştu:
* “Demek uygun yer seçeceksin. Makûs yerde âlâ yapı olamaz. Âlâ yerde uygun yapı olur. Bütün badire burada. Mersin’in yerleştiği yer çok makus. Adana’nın da o denli. Çok makûs yerde çok yeterli yapı yapmak biraz güç. Mersin’i Çukurova üzerine yerleştirmek tarıma, beslenmeye, insanoğlunun geleceğine yapılan en büyük katliamdır. Kentleşmesi yanlıştır lakin bu türlü olmuş. 100 yıl evvel nüfusu 2 bin olan Mersin’in bugün nüfusu 2 milyon ve hala artıyor. Gördüğüm en hoş ve en çarpık yapılaşan kent. Bir Türk olarak Mersin’le onur duyuyorum ve tıpkı vakitte utanıyorum.
* Burası Bahamalar, Miami, Florida üzere bir yer; doğasıyla, havasıyla ve insanıyla. Mersin’in yeri yanlış. 2-3 gündür toplumsal medyada paylaşım yapıyorum. Bunu insan için, halk için yapıyorum. Bilim adamı uyarır, vazifemiz uyarmak. Bunun ana nedeni buradaki insanların sağ kalmasının uğraşını veriyoruz. Daha evvel Hataylılar da Kahramanmaraşlılar da Gaziantepliler de siz üzereydi fakat göçük altında kaldılar. Vakit içinde gelişemiyor, geriliyoruz. Halbuki yeni sarsıntı yönetmelikleri uyguladık. Dünyanın en yeterli zelzele yönetmeliği Türkiye’de. Fakat bu yönetmeliği uyguluyor musun? Gereklerini yapıyor musun? Meşakkat bizde.”
“YERDEKİ SARSINTININ DURUMUNA NAZARAN YAPIYI OLUŞTURMANIZ GEREKİYOR”
Yapı kontrol kuruluşlarının ‘Yer yapı kontrol kuruluşu’ biçimine sokulması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Ercan, şunları belirtti:
* “Yer inceleme çalışmalarıyla hem yer incelenecek hem yapılar denetlenecek. Zira yıkımların yüzde 65’i yerden geliyor. Zira sarsıntı yeri vuruyor. Yapı kökleriyle yerin içine giriyor. Yerdeki sarsıntının durumuna nazaran yapıyı oluşturmanız gerekiyor. Türkiye’de bunu yapacak bireyler var mı var fakat yapılması gerektiği üzere yapılıp rafa konuyor. Bir inşaat mühendisi mimardan yararlanamıyor, zira bu kısımlar ortasında bilgi irtibatını sağlayacak bilgi yok.
* Birinin raporunu oburu okuyamıyor. Yeri jeofizik ve jeoloji mühendisleri inceler. Daha yapı çıkmadan ‘Yer yapı güvenlik belgesinin’ çıkması gerekiyor. Bu doküman, o yerin yapılaşma için uygunluğunu yapının da sarsıntıya karşı sağlam olduğunu belirten evraktır. Bu doküman tapuya işlenmeli. Yer yapı kontrol kuruluşlarının tıpkı vakitte sigorta şirketi olarak çalışması gerekli. Bir sorun olursa bu kuruluşların yapının tüm sorumluluğunu üstlenmesi gerekiyor.”
“MERSİN’İN ANA SORUNU SIVILAŞMA VE ÇOK ÇALKALANMADIR”
Yıkımların kırık değil sarsıntılardan kaynaklandığını aktaran olduğunu kaydeden Prof. Dr. Ercan, şu sözleri kullandı:
* “Mersin’den bir kırık geçmiyor ancak sarsıntı nedeniyle etkilenir. Solipompeipolis’i gezdik. Temellerine baktım bir kırık izi yok ancak yıkılmış. İsmi Viranşehir. Pekala ne yıkmış orayı? Ölüdeniz ya da Doğu Anadolu’daki bir sarsıntının sarsıntısı yıkmış. Bir yerde geçmişte belirli büyüklükte bir zelzele olduysa gelecekte o yerde tekrar olacaktır. Demek ki gelecekte Soli’yi yıkacak büyüklükte bir zelzele Mersin’e gelecek. O vakit Mersin’deki yer yapısının sarsıntıya karşı davranışını bilmemiz gerekiyor. Mersin’in ana sorunu sıvılaşma ve çok çalkalanmadır. Bir yerde kaç katlı bina yapılacağına bilimsel tekniklerle karar verilir. Belediye meclisi bu kat sayısına karışamaz, onaylar. Kent plancıları bunun üzerine kenti planlar. Fakat şu anda meclis kararıyla planlanıyor, ölçüm yok. Hala yer inceleme çalışmalarında 60 yıl evvel çıkan Japon standardı kullanılıyor. Japonlar bunu çoktan terk etmiş.”
“6 ŞUBAT ZELZELELERİ MERSİN’İN TÜM YAPILARINI YORDU”
Kentte öncelikle rezonans çalışması başlatılması gerektiğinin davetini yapan Prof. Dr. Ercan, şunları söyledi:
* “Sıvılaşma çalışmaları üniversitelerce yapılmış birçok sondaj bilgisi var. Sıvılaşma haritaları çıkarılmış lakin nerede kaç katlı bina yapılır nereye yerleşilir diye harita yok Mersin’de. 6 Şubat 2023 yılındaki zelzele Mersin’in tüm yapılarını yordu. Bilhassa Tece- Mezitli bölgesindeki yapılarda büyük yıpranmalar, çatlamalar ve ayrılmalar oldu. 12 rauntluk bir boks maçının 4 ya da 5 raundunu bitirmiş durumda yapılarınız. İçinde küçük kırıkçıklar başladı. Artık yeni bir zelzelede 5’inci raunttan başlayan bir boksör yorgunluğunda olacak. Yer de yoruldu. Yerin eski özellikleri yok şu anda. En gevşek yerler deniz kıyıları. Deniz kıyısı geniş bir yeşil alan olmalıydı. Ondan sonra tek katlı meskenler gerisinden 2-3 katlı meskenler, Toroslar’ın üzerinde de 10- 15 katlı konutlar olmalıydı. Mersin sıvılaşma haritasına bakınca kıpkırmızı. Binanın temeli sulak yerde olmayacak. Su yalıtımının birçok yapıda bohçalamayla yapılmadığını öğrendim. Paslanma başlamış. Beşerdeki kemik erimesine benzeri. Paslanma derecelerini Mersin’de bilmiyoruz. Lakin bilmeliyiz. O yapılar sarsıntıda yıkılmaya aday yapılar. Onlar yıkılmadan bizim onları yıkmamız lazım.”